การประเมินหา BHP เบื้องต้นของปั๊มและพัดลมมาตรฐาน
ดร.นพรัตน์ เกตุขาว และ ดร.วิชญ์พล ฟักแก้ว

        ในการหาขนาด BHP ของปั๊มและพัดลมนั้น เราจะต้องใช้สมการ ที่ 1 และ 2 ในการคำนวณหา ซึ่งค่าประสิทธิภาพของปั๊มและพัดลมที่อยู่ในสมการนั้นจะเป็นค่าเฉพาะของแต่ละผู้ผลิต และแต่ละยี่ห้อก็จะมีค่าประสิทธิภาพไม่เท่ากัน ดังนั้นการหาค่า BHP ของปั๊มและพัดลมนั้นเราจะต้องส่งข้อมูลอัตราการไหลและค่า Head ให้กับบริษัทผู้ผลิตเพื่อเลือกขนาดปั๊มหรือพัดลมให้ ซึ่งในขั้นตอนดังกล่าวอาจใช้เวลานาน เซลล์อาจจะไม่ว่าง ติดงาน หรือออกไปพบลูกค้า ซึ่งในการทำงานจริงหลายๆครั้งเราอาจต้องการทราบค่า BHP ในเบื้องต้นเท่านั้น เพื่อนำไปใช้ในงานต่างๆ เช่น เพื่อใช้ในการประมาณราคาเบื้องต้น เพื่อใช้ในการ Presents งานให้ลูกค้า หรือเพื่อใช้ในการกำหนดโหลดไฟฟ้าเบื้องต้น ดังนั้นบทความนี้จึงได้นำเสนอแผนภูมิค่า BHP ของปั๊มและพัดลมมาตรฐาน ที่ง่ายต่อการนำไปใช้งานในเบื้องต้น โดยมีวิธีการดำเนินการดังนี้

Break Horse Power ของพัดลม

                                      (1)

 โดยที่    BHP     คือ Shaft Power ของพัดลม (HP)
            CFM     คือ ปริมาณลมส่ง (ft³/min)
            Static   คือ Total static pressure (in.wg.)
    คือ Fan Efficiency ซึ่งสามารถหาได้จากการอ่าน Performance curve ของพัดลมใน Catalog ของผู้ผลิต

          
Break Horse Power ของเครื่องสูบน้ำ

                                                         (2)

 โดยที่    BHP     คือ Shaft Power ของเครื่องสูบน้ำ (HP)
            Flow    คือ อัตราการไหลของน้ำ (GPM)
            TPH     คือ Total Pump Head (ft.wg) โดยเราควรจะเผื่อค่า Service factor ไว้ประมาณ 5-20% เผื่อ Friction loss ที่อาจะเพิ่มขึ้นในอนาคต
   คือ Pump Efficiency นั้นสามารถหาได้จากการอ่าน Performance curve ของเครื่องสูบน้ำใน Catalog ของผู้ผลิต

       ในเบื้องต้นสมาคมส่งเสริมเทคโนโลยีไทย-ญี่ปุ่น ได้แนะนำค่าประสิทธิภาพของปั๊มและพัดลมมาตรฐานทั่วไป เพื่อนำมาใช้ในการคำนวณค่า BHP ของปั๊มและพัดลมดังแสดงรูปที่ 1

           ก) ค่าประสิทธิภาพของพัดลมมาตรฐาน ที่มา:สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยีไทย-ญี่ปุ่น

            ข) ค่าประสิทธิภาพของปั้มมาตรฐาน ที่มา:สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยีไทย-ญี่ปุ่น
                        รูปที่ 1 ค่าประสิทธิภาพมาตรฐานของปั๊มและพัดลมมาตรฐาน

          เมื่อนำสมการที่ 1, 2 และค่าประสิทธิภาพมาตรฐานทั่วไปตามรูปที่ 1 มาเขียนเป็นกราฟที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างค่า BHP กับค่าอัตราการไหลและ Head เราก็จะได้กราฟหาขนาด BHP ของปั๊มและเครื่องสูบน้ำที่ง่ายต่อการนำไปใช้งานในเบื้องต้น ดังแสดงในรูปที่ 2 และ 3

 รูปที่ 2 ค่า Break Horse Power โดยประมาณของพัดลมมาตรฐาน

                                                                                                      รูปที่ 3 ค่า Break Horse Power โดยประมาณของเครื่องสูบน้ำมาตรฐาน

          และในบางครั้งเราก็อาจจะต้องประเมินหาขนาดของสายไฟฟ้าขนาดท่อร้อยสายไฟ และขนาดของ Circuit Breaker  ซึ่งเราสามารถหาขนาดได้ดังแสดงในตารางที่ 1 ดังนี้

ตารางที่ 1 ขนาดสายไฟ (มม²) ขนาดท่อร้อยสายไฟ (นิ้ว) และ Circuit Breaker